Onderduiken en verzet
13 Oorlog

We zitten nog steeds in het bosje.
Het is donker geworden.
De lantaarnpalen branden niet.
Het zijn de maan en de sterren die op de straten schijnen.
Dan kijkt ze ineens verschrikt op. “Pst, stil. Er komen mensen aan.”
Ik hoor voetstappen op het grind.
Daarna komen er meer mensen met koffers aanlopen.
Wat doen die allemaal ’s nachts op straat?
En wat hebben ze in die koffers?
O, ze gaan een huis binnen.
Daar komen allemaal soldaten aanlopen.
“Krak!!” Ik trap per ongeluk op een takje.
De soldaten kijken overal om zich heen of ze iemand zien.
Oeps, ik was bijna betrapt.
Ik blijf stokstijf zitten.
Dan hoor ik schoten.
Toch wel eng, denk ik.
Ik ben opeens bang geworden.
Zouden de soldaten mij hebben ontdekt?
Ik doe mijn ogen stijf dicht.
“Cilie, haal me hier weg,” fluister ik.
“Wil je verder op ontdekkingsreis gaan?
Kom dan als de wiedeweerga achter me aan!” zingt Cilie zacht in mijn oor.

Veel joodse mensen doken in de Tweede Wereldoorlog onder bij andere families,
zodat de Duitsers hen niet konden oppakken.
Overal waren er geheime onderduikadressen.
Veel mensen doken onder in Nieuwlande, Elim en Hollandscheveld.
Deze dorpen waren door de kanalen en slechte wegen moeilijk te bereiken voor Duitsers.
Johannes Post is de bekendste verzetsheld.
Hij vond samen met zijn broer Marinus en
Arnold Douwes veel onderduikadressen.
Hij werd bijna betrapt en moest vluchten uit Drenthe.
Post werd later leider van de Landelijke Knokploegen van Nederland.

Johannes Post
Johannes Post werd verraden en
in 1944 is hij in de duinen bij Bloemendaal doodgeschoten.
Zijn verzetsnaam was Johannes van Setten.
Hier zie je hem in vermomming met snor en bril.

Geheime krant
Onder de vloer van de kerk in Nieuwlande hebben negen maanden lang twee jongens gezeten.
Zij hadden de schuilnamen Herman en Peter.
Maar vier mensen wisten hiervan.
Hier werden een geheime krant en valse paspoorten gemaakt voor onderduikers.
Joodse mensen hadden een J in hun paspoort staan.
Met een vals paspoort zagen de Duitsers niet dat iemand joods was.

Verzetsmonument Nieuwlande
In Nieuwlande, Elim en Hollandscheveld werden zo’n 80 joden gered.
Deze joden kwamen van elders en zijn hier ondergedoken.
In de plaats Hoogeveen zijn de joden helaas niet gered.
In 1942, in de nacht van 2 op 3 oktober, zijn joden uit hun huizen gehaald
Van de 200 joodse Hoogeveners overleefden er maar 37 de oorlog.

Museum ‘een dorp dat zweeg’
Meer over de Tweede Wereldoorlog in Nieuwlande
kun je zien in het museum in Nieuwlande.

WIST JE DAT

... in Hoogeveen een verzetsbuurt is?
De straten zijn vernoemd naar mensen die in de Tweede Wereldoorlog
in Hoogeveen een rol in het verzet gespeeld hebben.

... via de telefoon in een winkel de knokploegen
in codetaal belangrijke informatie doorkregen?

... dat er meerdere Engelse vliegtuigen zijn neergestort in de Tweede Wereldoorlog?
De Wilfred Stillweg is vernoemd naar een neergestorte piloot.

... Hendrik Raak uit Hollandscheveld kwam en onderduikers hielp?
Het kantoor van de SS was in de oude pastorie aan de Hendrik Raakweg.

... boven op het ketelhuis van DOC Kaas een grote stoomfluit
zit die gebruikt werd als luchtalarm?