Wonen op het platteland
10 De velden

Cillie zingt: "Mijn geheim moet je ontdekken.
Maar eerst zie je nog wat plekken.
Een plaggenhut en schilder, zie je dat daar?
Die man met baard, strohoed en rood haar?
Vinvent van Gogh, zo heet die meneer.
Praat met hem, ik ga maar weer".
En Cilie verdwijnt weer, als sneeuw voor de zon.
Goh, dit is echt een beroemde kunstenaar.
Best wel een beetje eng, denk ik.
Ik wil toch iets zeggen, dus vraag ik aan hem:
"Waarom bent u die plaggenhut aan het schilderen?"
Vincent antwoordt: "Heb je gezien hoe mooi het dak is?
Het dak loopt zowat tot aan de grond.
Geiten springen op het dak.
Zij eten de heideplaggen van het dak af.
De plaggenhutten zijn gemaakt van aarde en gras, de bovenste laag van de grond".
Ik gluur naar binnen.
Het is daar klein en donker.
De was hangt voor de kachel te drogen.
Een baby slaapt in het hooi op de grond.
En er loopt ook een varken in huis.
"De hele familie en de dieren wonen in één kamer?" zeg ik verbaasd.
"Ja, het is raar maar waar", antwoordt Vincent.
Ik hoor in de verte Cilie zingen.
"Wil je verder op ontdekkingsreis gaan?
Kom dan als de wiederweerga achter me aan!"
Ik ren naar het bootje.
Net op tijd spring ik erin.
Dan gaat de reis weer verder.
"Dag Vincent", roep ik vanuit de boot.

In de plaats Hoogeveen was aan het einde van de 17de eeuw bijna al het veen al afgegraven.
Dus ging men verder graven in De Velden.
Het platteland rond het dorp heet De Velden.
Hier werden huizen gebouwd om in te wonen.
Dit was het begin van de buitendorpen.
Veel mensen verhuisden hierheen of
kwamen hier in het seizoen werken.
Veenarbeiders konden vaak een huis van de baas huren dichtbij hun werk.
De woningen die gratis werden aangeboden, waren barakken en slechte plaggenhutten voor seizoenarbeiders.
Deze hutten waren van de bazen en bleven van de bazen, inclusief de grond eronder.
Wie een eigen huis wilde bouwen moest grond huren.
Kopen was er niet bij, de hoge heren wilden geen land kwijtraken.
Vaak werden huizen langs het kanaal gebouwd.
Mensen wonen nu eenmaal graag aan een hoofdverbinding, dan kom je makkelijker overal.
Dan kun je ook je praam naast je huis
leggen, je mest of je vee in- en uitladen enzovoort.
Dit gebeurde bij de dorpen Hoogeveen, Hollandscheveld, Noordscheschut, Nieuweroord en Elim.
Dit heet lintbebouwing.

Huize Blokland
Dit huis is gebouwd door J.C. Rahder, een veenbaas vanaf 1868.

Huize Veen en Dal
In Noordscheschut was huize Veen en Dal (Drostendraai 21) één van de eerste voorname huizen gebouwd door de familie Rahder.

Kleinste huisje van Hoogeveen
Dit is het kleinste huisje dat er nog over is.
Het is nu een vakantiehuisje van Natuurmonumenten.
Stuifzand of ‘het stoefzand’ was een vergeten gebied.
In de buurt Siberië woonden bijna geen mensen.
Het is zo genoemd omdat Siberië, net als Nieuw Moscou bij Hollandscheveld, ver weg is, gezien vanuit het dorp Hoogeveen.
Vanaf 1900 woonden arbeiders hier in kleine plaggenhutten en (éénkamer-) woningen.

Huis op de Berg
Het huis Nieuweroord van de heer Rahder was het eerste huis in Nieuweroord.
Het betekent een nieuw oord in de wildernis.
Het dorp Tiendeveen ontstaat als Rahder hier grond koopt.
Tiendeveen is het tiende blok veen vanaf Drijber dat werd afgegraven.

Huize Elim
Hollandscheveld heette samen met Dwarsgat “Wijk E”. Dwarsgat en Hollandscheveld-Zuidoost heet sinds 1924 Elim.
Het is ontstaan bij een dwarsgat.
Een dwarsgat of een dwarswijk werd gegraven om meerdere wijken met elkaar te verbinden.
Elim is genoemd naar een oase die door het volk van Israël werd gevonden in de reis naar het Beloofde Land.
Dit staat in de bijbel, in het Oude Testament.

Plaggenhut
Er staan helaas nu geen plaggenhutten meer in Hoogeveen die werkelijk bewoond zijn geweest.
Er staat wel een nagebouwde hut tegenover Huize Echten.
De hele hut bestaat maar uit één kamer waar een heel gezin en vaak ook nog dieren leefden.
Voor het dak werden plaggen gebruikt.
Een plag is de bovenste laag van de grond die bij het veengraven wordt afgeschept.

Fabrieksdirecteuren
Deze herenhuizen zijn gebouwd door de fabrieksdirecteuren van steenfabrieken uit Zeeland.
Vandaar dat op de gevel staat: Zeelandia.

Logeeradres Van Gogh
In de 19de eeuw was het Drentse landschap erg in trek bij landschapsschilders.
De bekendste kunstenaar, niemand minder dan Vincent van Gogh,
schilderde een boerderij op de heide, een plaggenhut en de begraafplaats in Hollandscheveld.
Hij logeerde drie weken aan de Pesserstraat 24 in 1883.
Ter ere van dit bezoek is er een gedenksteen bij dit huis te zien.

Terug --- Home

Hoofdstuk 9. Het Kruis en de Huizen --- Hoofdstuk 11. Naar school