Niet leren maar werken
11 Naar school

Cilie vraagt: “Wil je eens kijken op een school?
Daar is het lekker warm en vol.”
“ Ja, Cilie, maar ik wil...”
Ik kan mijn zin niet afmaken.
De mist valt als een grijze deken op me en weg is ze.
Dus stap ik maar uit het bootje.
Gelukkig zie ik een paar kinderen lopen.
Ik loop met ze mee.
“Koud hè,” zeg ik.
Een meisje zegt: “Ja, het is buiten te koud om te werken.
Het is winter, dus mogen we naar school.”
Ik vraag: “Alleen in de winter? Leer je dan wel genoeg?”
Het meisje zegt: “Ja hoor, we leren lezen. In de bijbel.
Meer hoeven we niet te leren op school.
De rest leren we op het land.
We zijn er al.
Kom maar mee naar binnen.”
Ik loop achter het meisje aan de school in.
Maar wat is het is druk.
De klas zit vol met kinderen!
Wel honderd! Hoe kunnen ze ooit zo leren?
Zoveel zitten er niet bij mij in de klas.
Ik zou wel binnen willen blijven, want het is hier lekker warm.
Maar ik moet verder zoeken.
Ik heb nog steeds geen cadeautje voor Cilie...

In de winter, als je geen turf kon graven en geen landwerk kon doen omdat de natuur niet meewerkt in de winter, gingen arme kinderen naar school.
Dit was soms maar zes weken per jaar.
Maar als een gezin wel werk kon vinden in de winter, bijvoorbeeld in de bosbouw, ging een kind helemaal niet naar school.
Het schoolgeld was duur voor veel ouders.
Het was twee tot drie cent per dag!
En school had je niet nodig als je ging werken.
Soms gingen jongens in de leer bij een timmerman, een bakker, een kuiper of een meubelmaker. Maar meestal gingen ze mee in het veen om turfgraver te worden.
Er gingen in de loop van de 19de eeuw steeds meer kinderen naar school.
In 1901 kreeg je de leerplicht.
Vanaf toen moesten alle kinderen naar school.

Openbare school
In 1819 kwam er een openbare school in Hollandscheveld.
Hier konden alle kinderen heen.
Zoals veel scholen is het een eenvoudig gebouw.
Aan de ene kant woonde de hoofdmeester,
aan de andere kant was er een groot klaslokaal.

Statige school
Niet alle scholen hadden een eenvoudig gebouw.
Deze gereformeerde school stond in ’t Haagje en is nu afgebroken.

Gereformeerde school
De gereformeerde school kwam in 1891 in dit gebouw in Noordscheschut.

Vakscholen
In de 20ste eeuw kreeg je meer vakscholen.
Voor de vakken van veenarbeider en schipper was niet genoeg werk meer.
Om ander werk te vinden moest je dus een nieuw vak leren.
Er kwamen een ambachts-, huishoud- en industrieschool en andere middelbare scholen in Hoogeveen.
Hier zie je de voormalige huishoud- en industrieschool.

WIST JE DAT

...Gemeente Hoogeveen in 2005 29 basisscholen heeft,
twee scholen voor voortgezet onderwijs,
drie scholen voor beroepsonderwijs
en één school voor speciaal onderwijs?

...dat onderwijzeres Hennie van Andel op 29 juni 2005
haar 115de verjaardag vierde en
daarmee de oudste bewoner van de wereld was?
Ze is op 30 augustus 2005 overleden.

Terug --- Home

Hoofdstuk 10. De velden --- Hoofdstuk 12. Tamboer